о проекте ccылки rus kryash tat eng
|
Питр?ч ягы ?егетеКамАЗ заводларыны? берсе - Пресс-рам заводы турында ?лед?н-?ле язып торыла. Монда ?з хезм?тл?рене? осталары булган шактый каренд?шл?ребез эшли. Б?генге язмабыз шундыйларны? берсе - Григорий Дементьев турында. Тумышы бел?н Питр?ч районы Кер?шен С?рд?сенн?н ул. КамАЗга 1983 елны - семья корып яши башлавыны? беренче к?нн?ренн?н ?к килеп урнашкан. Шуннан бирле бер урында контроль ?лч?? приборлары слесаре булып эшли. Заводта Григорийны белм?г?н кеше юк, ?ит?кчел?р д?, 'рядовойлар' да ?зе бел?н кул биреп к?реш?л?р, х?л-?хв?лен белеш?л?р. 5 ме? хезм?тк?ре булган заводта мондый игътибар ??ркемг? д? т?теми. ?зен ул х?тле танытырлык н?рс? эшл?г?н со? Кер?шен С?рд?се ?егете? - Алдынгы эшчел?р турында сорагач, ?ит?кчел?р бертавыштан сине? исемне атадылар. М?мкин булса, у?ышлары?ны? сере бел?н б?леш ?ле, дим. 'Аны? инде бер сере д? юк, бары ?з эше?не бик нык яратырга кир?к', - дип, Григорий к?нд?лек хезм?те турында с?йл?п китте. Кир?кле детальл?рне? схемаларын, сызымнарын компьютерда эшл?п, производствога тапшыра ик?н ул. Контролерлар аннан ?зер детальне сызымдагысы бел?н чагыштырып, д?реслеген тикшереп кабул ит?л?р. Мондый хезм?тне башкарып чыгу ?чен, кименд?, техникум белеме кир?к. Кайда укуы бел?н кызыксынам. Казанда 7нче ??н?р училищесын бетерг?н, махсус урта белем бир?че м?кт?пт? д?, югары уку йортында да укымаган. 'Эше? ?чен кир?к дип санаган ?йберне ?злеге?н?н укып та ?йр?неп була. КамАЗга килг?н елларда компьютер технологиял?ре турында с?з д? юк иде ?ле. Заманасы шу?а к?йл?нг?ч, хезм?темд? компьютерларны бел? кир?к булгач ?йр?ндем. Безне? эшне х?зер аннан башка к?з алдына да китереп булмый. Компьютер керг?нче, эскиз-сызымнарны, интег?-интег?, кулдан эшли идек. Алар ?ле ?лл? нич? экземплярда кир?к була. ?зем уйлап тапкан к?пме детальл?рне? сызымнары шулай юкка чыкты. ? х?зер компьютерга керт?се? д? кир?кле урынга ?иб?р?се?. Электрон вариантлар булгач, т?рле конкурс- проектларда катнашу да ?и?ел?йде. Т?п схема ?зе?д? саклана - югалмый да, урламыйлар да, - ди Григорий. Уйлап табучы-рационализатор буларак та аны? абруе зур. 'КамАЗ-Мастер' экипажы, машиналарын тагын да у?айлаштыру, экстремаль х?лл?рд?н бик тиз чыгарлык итеп ?айлау ?чен д?, еш кына Григорийга кил? ик?н. Алар карамагындагы 'Техобслуживание' машинасын да Гриша уйлап тапкан схема буенча, 4 ишекле итеп к?йл?г?нн?р. Сергей Савостин, Владимир Чагин экипажлары а?а аеруча р?хм?тле. Завод эшчесе диг?ч, кризислар аркасында ?лед?н-?ле административ ялларга ?иб?релеп, очын-очка к?чк? ялгап яш??че, тормыш авырлыкларыннан басылган ир-ат к?з алдына кил? иде. Гриша бел?н с?йл?шк?ч, фикеремне ?зг?ртерг? туры килде. Эшт?н курыкмаган кеше акчасын да ала, д?р???г? д? иреш?, б?хетен д? таба, ди ул. Б?генге яшьл?рне? заводка бармавын, станок артындагы эшчел?рне? к?пчелеге пенсия яшенд?ге ир-атлар булуын ?йтк?ч, ул болай диде: 'Яшьл?р шундый: аларга к?п итеп ??м х?зер ?к бир. Алай т?л?п булмый: разрядлары т?б?н, станоклары юк, брак ясыйлар... Аларны да а?лап була: стаж зурайганчы к?т?рг? ?айлары юк: квартира аласы, балалар ?стер?се, тагын кырыкмаса кырык 'тишекл?рне каплыйсылары' бар. Шулай кил? торалар, кит? торалар. Даими эшл??чел?р хезм?т хакын ?з ала, дим?с идем. Бик х?т?р баеп кит?рлек булмаса да, яш?рг? ?ит?. Заводка килг?н яшьл?рне ?йр?терг? ?зер ик?нен д? ?йт? ветеран. Шулай, аптырап, ка?гырап й?рг?н чакта, аталарча ?ылы с?з, бер ки??ш ишетс??, д?нья? яктырып, х?л итеп булмастай м?сь?л?л?ре? д? чишелеп кит? бит ул. Юлы?да Григорий кебек кешене? очравы гына кир?к. Питр?члел?р Чаллыда бармак бел?н ген? санарлык, аларны? к?бесе - Казанда. Туган ягы бел?н элемт?сен сорашам. ?ай чыкканда кайтырга тырыша ик?н. Питр?ч якларыны? матурлыгын, халкыны? кунакчыллыгын тезеп китте. Безне? т?б?кт? очрамый торган, Качмануда су ташу йоласы турында да с?йл?де. Унтугызы к?нне кызлар-егетл?р, к?янт?-чил?кл?р асып, гармуннар уйнатып, чишм?г? баралар. Шунысы кызык: ир-егетл?р д? битл?рен? керш?нн?р с?ртеп, ?сл?рен? элекке кызлар киемн?ре киеп чыгалар, ди. Суны туган-тумачаларына китер?л?р. Кисм?кл?рне, бидоннарны гына т?гел, стаканнарны да су бел?н тутыралар. Ху?алар да су ташучыларны бай табын бел?н к?т?. Бер-берл?рен? матур тел?кл?р ?йтешеп, кара?гы т?шк?нд? ген? таралышалар. Мондый йола турында ишетк?нем юк иде ?ле. Кер?шен С?рд?сенд? чирк?? барлыгын иск?ртеп, отец Дмитрий мондый йолаларны ?тк?р?г? каршыдыр бит, дип сорыйм. Ул ?леге йолаларны? чирк?? б?йр?мн?ре бел?н бернинди уртаклыгы юклыгын, м???силект?н калган гад?т ик?нен а?лата, ?тк?р?не тыймый, без - ?азыклылар ?чен чирк??д? иман укый, ди Григорий. Авылга кайткач, ?зл?ре д? чирк??г? кермич?, отец Дмитрий бел?н к?решмич? китмил?р ик?н. Гришадагы т?рбиялелекне? кайчан, кайда салынуы шуннан а?лашыла да инде. М. НАСЫЙБУЛЛИНА
30.09.2011
|
|
|